سونوگرافی کبد و الاستوگرافی کبد

سونوگرافی کبد

سونوگرافی کبد یکی از روش‌های مرسوم تشخیصی برای انواع بیماری‌ها و مشکلات کبدی است. این روش تشخیصی بر مبنای ارسال امواج صوتی با فرکانس‌های بالا عمل می‌کند. بدین ترتیب که امواج صوتی از طریق کنسول روی شکم و در قسمت قرارگیری کبد تابیده شده، این امواج از داخل بافت‌های بدن عبور کرده و نسبت به میزان درجه نفوذ خود پیامی ایجاد می‌کنند که با تجزیه و تحلیل میزان نفوذ آن‌ها به داخل بافت‌ها به کمک رایانه می‌توان به تصاویری از اندام‌ها دست یافت. با مقایسه و بررسی این تصاویر می‌توان هر نوع نقص و بیماری را تشخیص داد.

الزامات و اقدامات پیش از سونوگرافی کبد

قبل از انجام سونوگرافی از کبد و اندام‌هایی نظیر کیسه صفرا، طحال و پانکراس، بهتر است از صرف غذا‌های پرچرب پرهیز کنید. معمولا به شما توصیه می‌شود برای انجام سونوگرافی کبد ناشتا باشید، با این حال مصرف مایعات مانند آب، آبمیوه و چای مانعی ندارد.

آمادگی برای سونوگرافی در محل

حتما به یاد داشته باشید که پیش از مراجعه به اتاق سونوگرافی زیورآلات همراه خود را خارج کرده و لباس‌های خود را بکاهید. معمولا در آزمایشگاه‌های تخصصی و پیشرفته لباس مخصوصی به شما داده می‌شود تا تن کنید. این موارد همگی نتیجه آزمون را بهبود بخشیده و درصد خطا‌های محیطی را می‌کاهند.

مراحل انجام سونوگرافی کبد

جهت شروع فرایند سونوگرافی از بافت کبد پزشک از شما می‌خواهد به سمت مقابل و به پهلو دراز بکشید و پس از استعمال ژل جهت افزایش کیفیت عبور امواج روی پوستتان روند کار را آغاز می‌کند. برای این کار کنسول سونوگرافی با نام ترانس دوسر را روی شکم شما به آرامی فشار داده و حرکت می‌دهد. امواج به رایانه دستگاه مخابره شده و با آنالیز داده‌ها تصاویری به دست می‌آید. ممکن است در برخی موارد پزشک از شما بخواهد نفس خود را برای چند ثانیه نگه دارید. این بدین دلیل است که بتواند به تصاویر شفاف‌تر و گویاتری دست یابد. معمولا سونوگرافی کبدی و اندام‌های مرتبط به ۲۰ الی ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارد.

پس از انجام سونوگرافی کبد

در برخی موارد و در صورت وجود برخی ابهامات در تصویربرداری ممکن است از شما خواسته شود توسط رادیولوژیست معاینه فیزیکی شوید تا وی بتواند به بهترین شکل ممکن و با اطمینان نتایج تشخیصی خود را در گزارش کار و پرونده شما بنویسد؛ بنابراین اگر از شما خواسته شد منتظر بمانید و یا برای معاینه فیزیکی آماده شوید نگران نشوید چرا که دلیل بر وجود مشکل خاصی نیست.

الاستوگرافی کبد

انواع بیماری های کبدی مثل هپاتیت B، C و کبد چرب در نهایت منجر به آسیب بافت کبد می شوند. همانطور که بافت آسیب دیده بردتر می شود، کبد خیلی الاستیسیته از دست می دهد و بدتر می شود.

در الاستوگرافی کبد از یک پروب اولتراسوند استفاده می شود که فرکانس یا امواج را به حجم کوچکی از بافت کبد می فرستد. انتقال این امواج کاملا بدون درد می باشد. پرشکان از دستگاه فیبرواسکن نیز استفاده می کنند. فیبرواسکنتوسط FDA به جهت اندازه گیری با الاستوگرافی کبد تایید شده و برای بیماران کبدی مزمن استفاده می شود. خصوصا بیماران مبتلا به هپاتیت C و کبد چرب.

الاستوگرافی کبدچطور انجام می شود؟

کبد در سمت راست شکم پایین قفسه سینه قرار گرفته است. از بیماران خواسته می شود تا روی تخت معاینه دراز بکشند. تکنسین پروب فیبرواسکن را بین دنده ها در گوشه راست و دیواره پایینی قفسه سینه قرار می دهد. ۱۰ سری پالس بدون درد به کبد فرستاده می شود. نتایج روی دستگاه ثبت می شود. با نتایجی که از اندازه گیری کبد ثبت می شود، پزشک احتمال مبتلا بودن به فیبروز یا سیروز را تشخیص می دهد. کل زمان اسکن ۱۰ تا ۱۵ دقیقه می باشد که کامل انجام شود.

چه زمانی نیاز به الاستوگرافی می باشد؟

با این نوع تصویربرداری شدت هپاتیک فیبروز بیماری که بیماری مزمن کبدی دارد، تعیین می شود. فیبرواسکن هم در کل به تعیین اینکه آیا بیمار HCV فیبروز یا سیروز پیشرفته دارد یا ندارد، کمک می کند.

فیبرواسکنروشی بدون درد و غیر تهاجمی است که تقریبا هم ۱۰ دقیقه طول می کشد تا کامل انجام شود. خیلی از بیمارانی که بیماری مزمن کبدی دارند، می توانند مورد ارزیابی قرار گیرند. اما برای برخی بیماری های کبدی شدید نباید الاستوگرافی صورت گیرد :

  • وجود مایعی در شکم (مثل خونریزی وریلیک، یا آنسفالوپاتی کبدی، آسیت و غیره)
  • هپاتیت حاد
  • چاقی شدید
  • فضای کم بین دنده ها
  • ناتوانی در صاف خوابیدن

بعد از انجام الاستوگرافی براحتی می توانید خودتان به خانه برگردید. پزشک بعد از بررسی عکس و آماده کردن آن، نتایج را به شما منتقل می کند. نتایج فیبرواسکن طی حدودا یک هفته ای حاضر می شوند.

رادیولوژی و سونوگرافی تشخیصی سرو دکتر نینا زاهدی نژاد